پایه های مشروعیت حکومت اسلامی (با تأکید بر آرای آیت الله خامنه ای)

Authors

قاسم ترخان

استادیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

abstract

لحاظ جمهوریت و اسلامیت به‏عنوان دو پایۀ مشروعیت و تلقی نقش همسان یا پلکانی برای اقبال عمومی، نظریۀ مشروعیت مجموعی (دوگانه) را با ابهام‏هایی روبه‏رو کرده است. نوشتار حاضر ضمن توجه به این نظریه در سه مرحلۀ تعریف، توجیه و پیامدها، کوشیده است با موشکافی، دقت و ارائۀ دیدگاهی خاص، ابهام‏های پیش رو را در هر یک از مراحل تبیین و حل کند. بر اساس مبانی کلامی، قدر متیقن نظریه های سه گانه درحوزۀ مشروعیت (انتصاب، انتخاب و دوگانه) آن است که حاکم در صورتی حق حاکمیت دارد که شرایط شرعی را داشته باشد، ولی اینکه افزون بر آن، لازم باشد شرط دیگری مانند اقبال عمومی را داشته باشد یا نه، محل اختلاف است. سبب این اختلاف، عدم تفکیک میان دو مقام حق حاکمیت و تشکیل (تصدی) حکومت است. بر اساس هیچ یک از دیدگاه‏های سه‏گانه، معصوم و غیرمعصوم مجاز نیستند حکومتی را با زور برپا کنند؛ یعنی برای تشکیل حکومت، رضایت عمومی و اقبال مردمی شرط است، ولی در مرحله حق حاکمیت، همان‏گونه‏که معصومان ـ چه مردم اقبال کنند یا نکنند ـ از اذن الهی برخوردارند، فقها نیز مجازند و حق حاکمیت دارند؛ حتی اگر بپذیریم حاکم در زمان غیبت معصوم، معیّن نیست و مردم در تعیین آن نقش دارند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مقایسه اندیشه های سیاسی آیت الله سید عبد الحسین لاری و آیت الله خامنه ای در باب حکومت

مقایسه میان اندیشه‌هایی که باعث ایجاد تحولات اجتماعی- سیاسی در یک جامعه می‌شوند، دارای اهمیت بسیاری است. در دو برهه از تاریخ معاصر ایران، دو اندیشه مهم وجود دارد که بر تحولات پس از خود تاثیر به‌سزایی بر جای گذاشته‌اند. این دو اندیشه عبارتند از مشروطه مشروعه و ولایت فقیه که اولی را در دوره شکل‌گیری مشروطه و دومی در دوره حاکمیت جمهوری اسلامی ایران پایه‌گذاری شده است. بر این اساس، این مقاله در پی ...

full text

نقش رسانه های جمعی در ساختن نگرشی نوین از هویت انقلاب اسلامی با تأکید بر آراء آیت الله خامنه ای

رسانه­های جمعی نقش مهمی در فرایند هویت­سازی ملت­ها بر عهده دارند. از طرفی دیگر، انقلاب و نظام­های سیاسی برای تداوم حیات و به سرانجام رساندن اهداف و آرمان­های خود نیازمند بهره­گیری از رسانه­های جمعی هستند. پژوهش حاضر درصدد است تا با بررسی نقش رسانه­های جمعی در ساختن نگرش نوین از هویت انقلاب اسلامی، این مسأله را در پرتو دیدگاه­های حضرت آیت­الله خامنه­ای، مورد بررسی قرار دهد. سؤالی که مطرح می­شود ...

full text

ساز و کارهای انتقاد سیاسی در حکومت اسلامی با تاکید بر آرای امام خمینی و آیت الله خامنه ای

در پژوهش حاضر ، به این سوال پاسخ داده می شود که سازوکارهای انتقاد سیاسی در حکومت اسلامی با تأکید بر دیدگاه امام خمینی و آیت الله خامنه ای چیست.در پاسخ،فرضیه ای مطرح شده که برگرفته از متون دینی ، دیدگاهها و بیانات امام خمینی و آیت الله خامنه ای می باشد و آن اینکه انتقاد سیاسی می تواند در قالب های مختلفی چون «امر به معروف و نهی از منکر»و نیز در قالب «نصیحت» و «مشورت» صورت پذیرد.طبیعتا با توجه به ...

چیستی «اسلام ناب» در اندیشه آیت الله خامنه ای

اسلام ناب در منظومه فکری رهبر انقلاب، آیت الله خامنه ای مفهومی بنیادین است و تمام ارجاعات و استدلالات ایشان بر مبنای این مفهوم صورت میگیرد. اسلام ناب در مقابل مفهوم اسلام آمریکایی قرار میگیرد. در این نوشتار با بررسی مهمترین ارجاعات موجود در سخنرانیها و آثار ایشان از قبل از انقلاب تاکنون میکوشیم تا مفهوم اسلام ناب و ابعاد آن را بررسی کنیم. روش مورد استفاده در این پژوهش، روش تحلیل محتوا است. بر ا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
فصلنامه علمی پژوهشی علوم سیاسی

جلد ۱۹، شماره شماره ۷۴- تابستان ۹۵، صفحات ۷-۳۰

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023